Gıdaya Sor – 1
Bugün yine içim kıpır kıpır. Yok yok güneşli havadan değil. Ben hep kıpır kıpırımdır. Adım kalori. Aslında kilokalori, ama şimdi matematiğe takılmayalım; bana herkes kalori der. Besinlerin içinde yaşıyorum. İnsanlar o besini yiyince, onların vücuduna geçiyor, hem ortama ısı veriyor hem de hareket sağlıyorum. Aç kalan insanların vücut sıcaklıklarının düşmesi de ondan tabii, kalorisiz kalıyorlar.
Azım karardır, çoğumu ise tavsiye etmem
Su hariç her besinde benden biraz var. Benim için en konforlu besinler, yağlı olanlardır. 1 gram yağda benden 9 tane var. 1 gram proteinde 4, 1 tane karbonhidratta yine 4 tane var. Haliyle besin ne kadar yağlı olursa, o kadar kalorili oluyor. Yağın türü fark etmez. Her yağda aynı sayıda bulunurum. Bir besinde ne kadar çoksam, insana verdiğim enerji o kadar çok oluyor. Tabii insanların yaşamak için bu enerjiye ihtiyacı var. Ama bazen abartıyorlar. İhtiyaçtan fazla alıyorlar beni. Hayır, o kadar hareket etmiyorlar ki işe yarayayım. Eee ben de bakıyorum yapacak iş yok, içerde bekliyorum tabii. Nerede bekleyeceğim canım, yağı seviyorum dedim ya, yağın içinde bekliyorum.
İnsan, benden çok fazla alır da sığacak yer kalmazsa, o zaman yeni yağlar geliyor. Harcanmayan kalori arttıkça yeni yağlar geliyor, geliyor, geliyor. Bu yağların da bir ağırlığı var tabii. O kadar ki, 7400 tanemiz bir araya gelince gereken yağ miktarının ağırlığı tam 1 kilogram. Yani bir insan fazladan 7400 kalori aldığında, o kaloriyi depolamak için 1 kilo yağ üretmiş oluyor. Tam tersi de olabilir. Yediklerinin haricinde, fazladan 7400 kalorilik enerji harcayan bir insan, bu yaktığı enerji nedeniyle 1 kilogramlık yağı, vücudundan göndermiş oluyor. İşe çağırıyorlar, biz de gidiyoruz.
Meşhur oldum
Birkaç yıl önce, ambalajlı gıdalarda benden ne kadar bulunduğunu yazmak zorunlu hale geldi. Şimdi eline aldığın her paketin arkasında bir porsiyon (çoğunlukla 100 gr veya 100 ml) ürünün içerdiği kalori değeri yazar. Bana sorarsan çok faydalı. Çünkü ben hacme bağımlı değilim. Ufacık bir yiyecekte çokça bulunabilirim. Kocaman bir yiyecekte de azıcık olabilirim. Şimdi bir paket bisküviyle 1 kilogram elmada aynı miktarda bulunduğumu söylesem şaşırırsın. Bir kilo elmayı bir oturuşta kimse yiyemez ama bir paket bisküviyi herkes yiyebilir. O yüzden paketin üzerindeki kalori değerine bakmak lazım. Şahsen ben de işe yaramayacağım vücuda girip yağa dönüşmek istemem.
Fazlam, yağa dönüşür; unutma!
Yeri gelmişken, kilokalori(kcal) yerine bazen kilojoule (kj) (kilojül) yazdığını da görürsün. Joule, benim diğer adım. Ama çoğunlukla kaloriyi kullanıyorum. O yüzden sen hiç aklını karıştırmadan bana kalori diyebilir, ambalajlarda kcal değerine göre yorumlama yapabilirsin. Yorumlamayı nasıl mı yapacaksın?
Çok zor bir şey değil yahu. Farz edelim ortalama günlük ihtiyacın 2000 kilokalori (aşağı yukarı bu civardadır). Market rafından eline 200 gramlık bir yiyecek aldın. Arkasını çevirdin ve şöyle yazıyor : “Enerji: 200 kalori (100 gram için)”. Şimdi sen bu ürünün 200 kalori olduğunu zannetme. Çünkü elindeki ürün 200 gramlık ve okuduğun değer, 100 gram için geçerlidir.
Basit bir hesapla elindeki ürünün toplam enerji içeriğinin 400 kalori olduğunu anlayabilirsin. Epey yüksekmiş değil mi? Sonuçta günlük ihtiyacın zaten 2000 kalori değil miydi? 400 kalorisini bu ufacık yiyecekten alırsan, gün içinde diğer yediklerinle beraber, ihtiyacın olanın çok üstüne çıkarsın. Unutma, ihtiyaçtan fazla kalori, yağ depolamak demek.